Pıhtı Önleyici Tedavi

Ağızdan alınarak pıhtı oluşumunu engelleyen ilaçlar günümüzde pıhtılaşmayı sağlayan kan hücrelerine(trombositlere etki eden antiagregan ilaçlar) yada kandaki pıhtılaşma faktörlerine etki yaparak (antikoagulan ilaçlar)görevlerini yerine getirirler.Antiagregan ilaçlar daha çok kalp krizi gibi koroner damar hastalığına ait durumlarda kullanılmakatadır.En bilinenleri için aspirin ve klopidogrel (Plavix,Karum vs gibi ismler altında satılmakta) örnek verilebilir.Antikoagulan ilaçlar ise atriyal fibrillasyon gibi kalp ritim bozuklukları nda kalp kulakcığı içinde ,kalpte anevrizma gibi durumlarda kalp karıncığında,akciğer embolisinde akciğer ve bacak toplardamarlarında,protez (yapay)kalp kapağı ameliyatları sonrası yapay kapaklarda pıhtı oluşumunu engellemek için kullanılırlar.Bu gurupta en bilinen ve uzun yıllardır kullanılan ilaç warfarin olup Coumadin tb adıyla piyasada satılmaktadır.Son yıllarda Coumadin'den farklı mekanizmalarla kandaki pıhtılaşma faktörlerine etki ederek görev yapan yeni ilaçlar kullanılmaya başlanmış olup bunlardan Dabigatran(Pradaxa) ve Rivaroksaban(Xarelto) ülkemizde mevcuttur.

ANTI-AGREGAN İLAÇLAR

Anti-agregan ilaçlar(aspirin,plavix gibi) kalp krizlerinde yada kalp damarına stent uygulandıktan sonra kullanılmaktadır.Kalp adelesini besleyen koroner damarlarda kan akımı tamamen kesildiği veya çok azaldığı durumlarda kap beslenemiyeceği için kas hücrelerinde hasar oluşur ki buna toplumda kalp krizi (myokard infarktüsü) ismi verilmiştir.Kalp damarlarının içinde oluşan yağ tabakaları zaman zaman çeşitli faktörlerin etkisiyle yumuşayıp üzerinde çatlaklar oluşabilmekte,bu durumda vücudunuz kendini tamir etme refleksi yoluyla bu bölgede damar içinde akan kandaki trombosit denilen pıhtılaşma hücrelerinin yapışmasını sağlamaktadır.Kalp damarı içindeki çatlak bölgeye yapışan trombositler gittikçe artarak sonunda damarı tıkayacak büyüklükte bir pıhtı oluşturup kalp adelesine giden kan akımını durdururlar.Stentler ise kalp damarlarında oluşmuş darlıklara yerleştirilen,balonla şişirilebilen tüp şeklinde borular olup bu vasıtayla kan geçişi sağlanır.Stentin yapısını oluşturan malzeme kanla temas edip trombosit isimli pıhtılaşma hücrelerinin buraya yapışmasına sebep vermekte ve yine pıhtı oluşma riski ortaya çıkmaktadır.Bu nedenle aspirin ve plavix gibi antiagregan ilaçlar trombositlerin yüzeye yapışarak pıhtı oluşturmalarını ve bu şekilde kalp krizi ya da stent tıkanmasını önlemektedirler.

Antiagregan Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
 

1. Kalp krizi geçirenler ömür boyu düşük doz aspirin,stent takılanlar ise ömür boyu aspirinin yanı sıra stentin tipine göre değişen bir süre boyunca plavix gibi ek bir anti-agregan almak zorundadır.
2. Anti-agregan ilaçlar uzun yıllar boyu güvenli bir şekilde kullanlabilirlerse de,bu dönemde kanama geçirme ihtimaliniz kullanmayan kişilere göre daha fazla olacaktır.Bu nedenle daha önce mide veya onikiparmak barsağında ülseri olanlar, mide-barsak sisteminden kanama geçirenler,beyin kanaması geçirenler bunu doktorlarına bildirmelidir.
3. Alkol alımı günde 40 gramı (yani 40 derecelik içkilerde 100 cc'yi) aşması halinde mide kanaması riskinin artacağı bilinmelidir.
4. Doktorunuzun haberi olmadan ağrı kesiciler de dahil hiçbir ilaç,vitamin yada bitkisel ilaç kullanmayınız.
5. Doktorunuzla konuşmadan anti-agregan ilacınızı kesmeyin.Cerrahi bir müdahele yada diş çekiminden 5-7 gün önce ilacınızı kesmek gerekebilir,bu durumda da kesmeden önce doktorunuza danışın.
6. Gebe kalmayı düşünüyorsanız yada gebe veya emziriyorsanız anti-agregan başlamadan önce doktorunuza danışınız.

ANTI-KOAGÜLAN İLAÇLAR

Warfarin(coumadin)

Warfarin etken maddeli antikoagülan ilaç eczanelerde Coumadin adıyla satılmaktadır,5 ve 10 mg lık tabletleri vardır,ancak doz ayarlama kolaylığı nedeniyle çoğunlukla 5 mg'lık formu tercih edilmektedir.Coumadin damarlarınızda veya kalbinizde pıhtı oluşmasını önleyen,ağızdan kullanılan bir ilaçtır.Pıhtının büyümesine,kopmasına ve pıhtının damarlarınızı tıkamasına engel olur.

Warfarin (Coumadin) nasıl etkili olur?

Warfarin karaciğerde K vitaminine bağımlı pıhtılaşma faktörlerinin yapımını engeller,kanın pıhtılaşmasını geciktirir.Pıhtılaşmayı önleyici etkinin başlaması için en az 48 saat gereklidir.Etki ortalama 5 gün içerisinde istenilen düzeye gelecektir.

Warfarin (Coumadin) etkisi nasıl anlaşılır?

Warfarin pıhtılaşma sisteminin fonksiyonunu gösteren Protrombin Zamanı (PT) testini uzatır.Bu testin değeri INR isimli birimle ifade edilmektedir. Normal insanlarda INR değeri 1 civarındadır.Warfarin içtikçe kan pıhtılaşması zorlaşacak ve INR değeri o şiddette yükselecektir.Warfarin kullanan kişide bu değerin ne olması gerektiği doktoru tarafından belirlenmektedir.

WARFARİN (COUMADİN) DOZU VE HEDEF INR DEĞERİ MUTLAKA DOKTORUNUZ TARAFINDAN BELİRLENMELİDİR.

Warfarin (Coumadin) nasıl muhafaza edilir?

Sıcak ve nem ilacın bozulmasına neden olur.Bu yüzden banyo gibi nemli yerlerde saklanmamalı,ışıktan korunmalı,oda ısısında yada buzdolabı kapak rafında +4 derecede saklanmalıdır.

Kimler Warfarin (Coumadin) Kullanamaz?

Kanama eğilimi olan hastalar,yakın zamanda mide- barsak kanaması geçirmiş olanlar,kontrolsuz hipertansiyonu olanlar,beyinde anevrizma saptanan kişiler.

Aşağıdaki Durumlarda Warfarin(Coumadin) Dikkatle Kullanılmalıdır!

Karaciğer yetersizliği, böbrek yetersizliğ, gebelik(bebekte ciddi sakatlıklar gelişebilir).

Warfarin(Coumadin ) Nasıl Kullanılır?

Warfarin ağızdan günde tek doz olarak alınır.İlacı hergün aynı saatte almak önemlidir,akşam saatlerinde aç veya tok alınabilir.

İlaca başlamadan önce vücudunuzun normal (bazal) INR değeri belirlenir.Hastalığın özelliğine göre doktorunuz PT/INR değerinin 2-4 arasında tutulmasını isteyebilir.Bu etkiyi yaratacak ilaç dozu kişiden kişiye değişebilir.Bazen yarım veya çeyrek tablet ile bu etki sağlanabilirken başka bir kişide 2 tablet ilaç alınması ile bu etki sağlanabilmektedir.Başlangıçta istenen INR değerine ulaşana kadar sık aralıklarla düzenli PT/INR kontrolü yapılr.Warfarinin etkisi istenilen düzeye ulaştıktan sonra doktor önerisiyle belirlenen günlerde 3-4 haftada bir kontrol yapılr.

WARFARİN BAŞLAMADAN ÖNCE BİLİNEN TÜM HASTALIKLARINIZI DOKTORUNUZA ANLATIN

Warfarin(Coumadin) Tedavisinde Ortaya Çıkabilecek Yan Etkiler Nelerdir?

ŞİDDETLİ BAŞ AĞRISI,BULANTI,KUSMA,BAŞ DÖNMESİ VE KONUŞMA BOZUKLUĞU BİR BEYİN KANAMASININ HABERCİSİ OLABİLİR, ACİLEN DOKTORUNUZA HABER VERİN

1-Kanama: 
Warfarin'in en önemli yan etkisi kanamadır.İlaç dozu kişi için fazla ise INR değeri yükselir ve kanamalar görülebilir.Bu ilaç kullanılırken mümkün olduğunca vücutta yaralanma oluşturabilecek aktivitelerden kaçınmak gerekir.Aşağıdaki durumlarda hemen Warfarin kullanımını durdurun ve doktorunuza başvurun:
 

1. Kusma ile ağızdan kahve telvesi gibi veya kırmızı renkte kanama
2. Öksürükle ağızdan pembe köpüklü kanama
3. Dışkıda kan gelmesi veya katran rengi dışkılama
4. İdrarda kan
5. Diş eti,burun kanaması
6. Kadınlarda aşırı miktarda,içinde çok miktarda pıhtılar olan uzun süren adet kanaması veya adet dışı kanama
7. Vücudunuzda çarpma olmadan geniş morlukların ve şişliklerin oluşması

2-Allerjik Reaksiyon:
Nadir görülür.Eğer warfarin aldıktan sonra dilde ve boğazda şişlik,nefes darlığı ve vücudunuzda alerjik döküntüler oluşursa hemen ilacı kesip doktorunuza haber verin.

Warfarin (Coumadin )Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

İlacınızı günde bir seferde belirtilen dozda alınız.

İlacınızı tarif edildiği şekilde ve hergün aynı saatte alınız.Tavsiyemiz saat 16.00 yada yakın saatlerde almanızdır.Bunun nedeni gün içinde yapılan INR kan testi sonucuna göre ilaç dozunuzu değiştirme imkanı olmasıdır.

İlacınızı almadığınızı gece yarısından önce hatırlarsanız alabilirsiniz.Unutulan tableti daha geç hatırladığınızda ertesi günü bekleyerek sadece o günün ilacını alınız.

Telafi amaçlı da olsa 2 günlük dozu bir seferde almayınız.Eğer iki ya da daha fazla gün ilacınızı almayı unutursanız doktorunuza başvurmalısınız,çünki doz değişimi gerekebilir.

EĞER INR 5 VEYA ÜSTÜ İSE; HEMEN COUMADİN'İ KESİP DOKTORUNUZU ARAYINIZ.HERHANGİ BİR OLAĞAN DIŞI KANAMA VARSA COUMADİN'İ KESİP EN YAKIN SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURUN.

Warfarin etkisinin artması PT veya INR değerinin artmasına,kanın pıhtılaşmamasına ve dolayısıyla kanamalara yol açabilir.

Warfarin'in etkisinin azalması ise; PT/INR değerinin azalmasına, kalp boşlukları ve yapay kalp kapaklarında pıhtı oluşmasına neden olur.

Günlük aktiviteler sırasında kanamaya neden olacak yaralanmalardan kaçınmak gerekir.

Tıraş bıçağı kullanırken dikkat ediniz,mümkünse elektrikli tıraş makinesi kullanınız.

Tüylerden kurtulmak istediğinizde tüy dökücü kremler kullanılmalıdır.

Dişlerin yumuşak bir fırçayla ve nazikçe fırçalanması gerekir.Sert darbeler kolay kanamaya neden olabilir.Diş ipi kullanımında da özenli olunmalıdır.Diş tedavisi ve özellikle diş çekimi öncesi diş hekimine Warfarin kullandığınızı mutlaka söyleyiniz.Warfarin altında diş çekimi veya kanamaya sebep olacak diş tedavileri yapılması uygun değildir.

Warfarin kullanırken kanama riski olan aktivitelerin ve sporların (boks ve karate gibi) yapılması sakıncalıdır.

Eğer bir yeriniz kesilirse ve kesi küçük ise kanama durana kadar üstüne bastırınız.10 dk baskı uygulamnıza rağmen kanama durmuyorsa kesik üzerine basma koşuluyla en yakın sağlık kuruluşunun acil polikliniğine başvurunuz.Kesik büyük ise,yine üstüne baskı uygulayarak en yakın acile başvurunuz.

Doktorunuz alkol almanıza izin vermişse 24 saatte 14 gramdan (%40 alkol içeren içkilerde 35 cc) fazla tüketmeyiniz.Alkol Warfarin'in etkinliğini değiştirebileceği gibi,dengenizi bozarak düşme sonucu yaralanarak kanama geçirme riskinizi arttırabilir.

Kolonoskopi gibi tıbbi girişimlerden önce Warfarin'e ara verip vermeyeceğiniz konusunda doktorunuza danışın.

Her zaman yanınızda Warfarin kullandığınızı belirten bir belge bulundurunuz.Acil durumlarda bunu açıklayacak durumda olmayabilirsiniz.

Warfarin kullanırken kas içi enjeksiyon şeklinde yapılan iğne tedavilerinden kaçınılmalıdır.Tıbbi açıdan uygun ilaçlar deri altı veya damar yoluyla enjeksiyon şeklinde uygulanabilir.

İlacınızı aldığınız veya almadığınız dozları size verilen deftere not ediniz.

İlaç ve bitkisel takviyeler Coumadin'e etki yaparak kan pıhtılaşmanızı değiştirip tehlikeli sonuçlar verebilir.Doktorunuzun haberi olmadan ilaç ve bitkisel takviye almayınız.

İlacınız bitmeden 1 ay önce reçetenizi yenileyerek ilaçsız kalmamaya özen gösteriniz.Uzun bir seyahate gitmeden önce doktorunuza danışın,kan testinizi tekrarlamak ve ilaç dozunuzu ayarlamak gerekebilir.İlacınızı bagaja vermeyiniz,her zaman yanınızda bulundurun.

WARFARİN (COUMADİN) VE GIDALAR

K vitamininden zengin yiyeceklerle beslenme Coumadin'in etkisini azaltabilir.K vitamini içeren gıdaların diyetten tamamen çıkarılması da mümkün değildir.Bu gıdaların alınması sağlıklı beslenme için gerekli olduğundan Coumadin kullanımı sırasında uyguladığınız diyeti devam ettirmeniz,değişiklik yapmamanız, hangi besinin K vitamini içerdiğinden daha önemlidir.

Önemli diyet değişikliği yapmadan önce (örneğin kilo kaybetmek veya kazanmak için) doktorunuza danışınız.Her zaman düzenli ve dengeli beslenip, K vitamini içeren besinleri bazen az bazen çok yemediğiniz takdirde Coumadin ayarında bir değişiklik olmayacaktır.

Eğer INR/PT takipleriniz dengesiz gidiyorsa doktorunuz lahana,pazı,ıspanak,Brüksel lahanası,kara lahana,brokoli,şalgam gibi K vitamini yüksek olan gıdaları almanızı tamamen yasaklayabilir.

HERHANGİ BİR SAĞLIK SORUNU NEDENİYLE DOKTORA BAŞVURDUĞUNUZDA WARFARİN (COUMADİN) KULLANDIĞINIZI SÖYLEMEYİ UNUTMAYIN!

ÖZELLİKLE CERRAHİ BİR GİRİŞİM (AMELİYAT) OLMANIZ GEREKTİĞİNDE COUMADİNİN KESİLMESİ ZORUNLUDUR. KALP DOKTORUNUZA HABER VERİN VE NE YAPMANIZ GEREKTİĞİNİ ÖĞRENİN.

ACİL DURUMLAR İÇİN CÜZDANINIZDA COUMADİN KULLANDIĞINIZI BELİRTEN BİR NOT BULUNDURMANIZI ÖNERMEKTEYİZ.

YENİ NESİL PIHTI ÖNLEYİCİ İLAÇLAR

Son yıllarda pıhtılaşma sisteminde Warfarin'den (Coumadin) farklı mekanizmalarla etki yaparak pıhtılaşmayı önleyen ilaçlar kullanılmaktadır.Bu yeni nesil ilaçlar Coumadin gibi akciğer atardamarının pıhtı ile tıkanmasını önlemede ve kapak hastalığına bağlı olmayan atriyal fibrillasyon isimli ritim bozukluğunda kalp içinde pıhtı oluşumunu engellemekte kullanılmaktadır,ancak suni kalp kapaklarında pıhtı oluşumunu engellemede ve kapak hastalığıyla beraber olan atriyal fibrillasyonda halen önerilmemektedir.Bu gurubun tipik örnekleri , ilk ikisi yurdumuzda da bulunan; Dabigatran(Pradaxa kapsül adıyla satılmakta),Rivaroksaban (Xarelto tb adıyla satılmakta) ve Apiksaban olup ağızdan alınarak kullanılrlar.

Halen kapak hastalığına bağlı olmayan atriyal fibrillasyonda pıhtı oluşumunun engellenmesi yeni nesil pıhtı önleyicilerin en yaygın kullanım alanını oluşturmaktadır.Dünyada bu amaçla coumadin yerine ilk seçenek olarak kullanılmalarını önerenler varsa da,çoğunlukla coumadin ile PT/INR ayarının dengesiz olmasına bağlı kanama veya pıhtı yaşayan kişilerde tercih edilmektedirler.

Avantajları

1. Coumadin gibi kanın pıhtılaşma derecesini gösteren PT/INR testine gerek yoktur.
2. Ağızdan alınan K vitamininden etkilenmediği için gıdalarla belirgin uyumsuzluğu bulunmaz.
3. Pıhtı önlemede coumadin kadar etkilidirler.

Dezavantajları

1. Haklarında Coumadin kadar tecrübe ve araştırma yoktur.
2. Hepsi değişen derecelerde böbrek yoluyla atıldığı için 3 ayda bir kan tahlili ile böbrek fonksiyonlarının kontrolu gereklidir.İleri böbrek yetersizliğinde kullanılamazlar.
3. Kısa etkilidirler,bu nedenle ardışık 2 dozun atlanması ilacın etkisinin azalmasına ve pıhtı oluşumunun kolaylaşmasına sebep verebilir.
4. Kanamalarda yada acil cerrahi girişim gereken durumlarda etkilerini yok eden yerleşik bir tedavi (antidot) yoktur.Yine aynı durumda ilacın pıhtılaşma sistemindeki etkisini takip edebileceğimiz (Coumadin'de INR/PT testi gibi) onaylanmış bir test bulunmamaktadır.Kanamalı bir girişim yapılacağı zaman halen mevcut bilgilere göre böbrek fonksiyonu normal olan kişilerde 24-48 saat önce kesilmeleri önerilmektedir.
5. Fiyatları yüksektir.

ŞU ANA KADAR BELİRTTİĞİMİZ FARKLILIKLAR DIŞINDA , YENİ NESİL PIHTI ÖNLEYİCİ İLAÇLARI KULLANIRKEN DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN HUSUSLAR COUMADİN KULLANIMIYLA TAMAMEN AYNIDIR.

Anahatar Kelimeler : INR testi,koroner damar hastalığı,